5.01.2015

1 mei: Peter Mertens over solidariteit, de 30-urenweek en een links dat durft

Kameraden en vrienden, het is den 1sten Mei. Traditioneel dé dag van de socialistische arbeidersbeweging.
Peter Mertens, voorzitter van de Partij Van De Arbeid, gaf volgende 1 Mei-speech. Daarin staan de prioriteiten voor de PVDA voor de komende periode.


Laten we 1 mei beginnen in Athene

Eén mei zal een strijddag zijn, alvorens het een feestdag zal zijn. Laten we deze eerste mei beginnen in Athene. “De redelijkheid lijkt zich eerder in Athene te bevinden dan in Brussel”, schreef Paul de Grauwe vorige woensdag in De Morgen.
Jarenlang diende Griekenland als laboratorium. Als laboratorium om te kijken hoe ver men kon gaan. Hoe ver men kon gaan in de afbouw van het sociale weefsel van het land. Hoe ver men kon gaan in de ontmanteling van de arbeidsmarkt. Hoe ver men kon gaan in de uitverkoop van de openbare dienstverlening.
Het saldo van dit experiment is verwoestend, beste vrienden en kameraden.
De helft van de Griekse jongeren is werkloos. Een vijfde van alle Grieken heeft niet genoeg geld om een appartement te betalen, om elektriciteit te betalen, om voedsel te betalen. Een derde van de bevolking heeft geen ziekteverzekering meer, en het hele systeem van gezondheidszorg zit aan de grond.
De Europese regeringen willen Griekenland op de knieën, om nadien de andere Europese volkeren op de knieën te krijgen.
De Grieken hebben neen gezegd. Ze hebben een regering gekozen om deze humanitaire crisis te beëindigen. Het ontbreekt de Griekse regering niet aan dadendrang. Met het minimumloon dat omhoog gaat, met mensen opnieuw toegang te verlenen tot water, tot elektriciteit, tot wonen. Tot de basisrechten kameraden, want zover is het gekomen.
Het zijn redelijke voorstellen, in naam van de menselijkheid, in naam van de kinderen die met honger naar school gaan, in naam van de mensen die geen ziekteverzekering meer hebben. Maar sinds eind februari is zo goed als elke lijst van sociale hervormingen door de Europese leiders afgewezen. De Europese regeringen, van welke schakering ook, houden halsstarrig vast aan de voorbijgestreefde en meedogenloze besparingspolitiek, aan het model dat alleen de 1 procent ten goede komt. Zij willen Griekenland koste wat het kost op de knieën, om nadien de andere Europese volkeren op de knieën te krijgen.
Griekenland heeft solidariteit nodig. En solidariteit, dat zijn geen nieuwe wurgleningen die enkel de grote banken en rijke oligarchen ten goede komen. Solidariteit betekent een schuldherschikking, zoals Duitsland die in 1953 ook heeft gekregen. En solidariteit, dat betekent dat, overal in Europa, wij de vastberaden stem van de menselijke redelijkheid laten horen tegenover het financieel en economisch extremisme van het Europese establishment.

De 30-urenweek: een 1 meivisie van links dat durft

Kameraden, wij moeten het huidige status-quo in Europa verlaten. Links heeft meer dan ooit nood aan een verhaal, een verhaal dat buiten de lijntjes durft te kleuren.
Wij moeten ons opnieuw inschrijven in een 1 meivisie van vernieuwing, in een 1 meivsie van links-dat-durft.
De eerste mei is ontstaan als strijd-dag voor arbeidsduurvermindering. Toen de mensen 12-uren en 14-urendagen klopten en de arbeidersbeweging een 8-urendag voorstelde. Precies 125 jaar geleden, op 1 mei 1890 werden, in de hele wereld actiedagen georganiseerd voor de 8-urendag.
Links heeft meer dan ooit nood aan een verhaal dat buiten de lijntjes durft te kleuren.
Iedereen verklaarde die eis toen als zotternij. Alles zou failliet gaan indien de arbeidsters in de textiel en de arbeiders in de mijnen minder lange dagen zouden kloppen. Niets daarvan. De pioniers van de arbeidersbeweging hebben doorgezet, en uiteindelijk in 1921 de 8-urendag afgedwongen.
Kameraden, wij moeten het debat voeren over de productiviteit. Die is ontploft sinds de jaren 1960. We produceren steeds meer met steeds minder mensen. Maar tegelijkertijd was er ook een explosie van burn-outs en van stress.
En dan kom je tot een enorme tegenstelling. Aan de ene kant: burn-out en stress als ziekte van de 21ste eeuw, mensen die zich te pletter lopen en geen tijd meer hebben. En aan de andere kant: meer dan 600.00 werklozen. Wij moeten over een ander arbeidsmodel durven nadenken.
De 30-urenweek is het Ringland van de arbeidsmarkt. Het is een positief voorstel.
Het is een gezond voorstel: het leidt tot minder depressies en burn-outs.
Het is een eerlijk voorstel: het leidt tot een betere verhouding tussen betaalde arbeid en huishoudelijke arbeid, en dus ook tot een betere verhouding tussen mannen en vrouwen.
Het is een creërend voorstel: het leidt tot meer tewerkstellingsplaatsen op een duurzame manier.
En, het is een democratiserend voorstel: het leidt tot meer vrije tijd om actief te zijn, om te lezen, om te studeren, om te sporten, om aan cultuur te doen, om betrokken te zijn.
Dat is wat vandaag al in Göteborg wordt toegepast. Dat is wat de Duitse vakbonden eisen, en ook steeds meer vakbondscentrales bij ons. Dat is ook wat de vrouwenbewegingen eisen, zoals Femma en het Vrouwen Overlegkomitee (VOK).
Dat is wat wij voorstellen op deze eerste mei. Ons inschrijven in de strijdbare visie van de pioniers van de eerste mei, met gedurfde voorstellen. Verdeel de arbeid, leve de 30-urenweek.

“Links moet strijdbaar zijn, en links moet ook genereus zijn.”

Tot slot beste vrienden en kameraden, moeten we spreken over de tax-shift.
We zijn zeven jaar na de bankencrisis. We hebben enorm veel betaald voor die crisis.
Als gezinnen. En als samenleving: bussen worden afgeschaft, bibliotheken gaan dicht, en men gaat de werklozen controleren, tot en met hun elektriciteitsgebruik. Dat is de ene kant van het verhaal.
En aan de andere kant van het verhaal zie je de straffeloosheid. LuxLeaks. SwissLeaks. Diamantairs die amper een halve procent belasting moeten betalen. Wij hebben geen tax-shift nodig van de Sheriff van Nottingham. Wij hebben een tax-shift nodig van Robin Hood: een miljonairstaks.


Dat de banken bijdragen en dat de miljonairs bijdragen, is niet meer dan elementaire democratie.

Ja, de eerste mei zal een strijd-dag zijn, alvorens een feestdag te zijn. Er is reden genoeg om te strijden. Tegen de indexsprong die een gezin al gauw 34.000 euro kost op 25 jaar, tegen de verhoging van de pensioenleeftijd met een lager pensioen erbovenop, tegen de verborgen maar daarom niet minder reële belastingverhogingen, tegen de sociale afbraak die deze regering aanhangt.
Strijden doe je echter niet alleen tegen, maar ook voor. Wij hebben een positief verhaal en een positief wereldbeeld. Links moet strijdbaar zijn, en links moet ook genereus zijn. Genereus links. Niet voor de postjes, niet voor het eigenbelang maar voor sociale en ecologische vooruitgang. Voor de invoering van een 30-uren-week, voor rechtvaardige belastingen met een miljonairstaks als eerste pijler. Voor een maatschappij die de waarde kent van openbare dienstverlening, en die respect opbrengt voor de dienstverleners. Voor het behoud van de Wet Major, maar eveneens voor goede arbeidsvoorwaarden in alle andere sectoren. Voor een maatschappij die met luide stem nee zegt tegen racisme. Voor een solidaire en open maatschappij waar uw medezeggenschap niet bepaald wordt door de dikte van uw portefeuille maar waar iedereen gelijk is. Voor een maatschappij die gaat voor een echte groene omwenteling, en die gezondheid laat primeren op oliedollars. Kortom voor een maatschappij van eerst de mensen, niet de winst.  

Geen opmerkingen: