rerum novarum

Kameraden en vrienden, het is Hemelvaart. Jies-klim-op, de hoogdag waarop gelovige zielen van de katholieke overtuiging vieren dat Onze-Lieve-Heer na zijn dood en zijn verrijzenis ten hemel is opgestegen. Een bijzonder vreemde feestdag, dat is het minste wat je ervan kunt zeggen. Maar Hemelvaart is het vermelden en het vieren waard om één enkele reden: het is weer Rerum Novarum, dé hoogdag van de christelijke arbeidersbeweginig.

Dat betekent niet alleen receptie-tijd, maar ook degelijke inhoudelijke boodschappen.

In Leuven sprak Jan Renders, uittredend voorzitter van het ACW, over de uitdagingen van vandaag:

"De financiële en economische crisis heeft een schokgolf door de wereldeconomie gestuurd. De naschokken laten zich nog steeds hard voelen: de werkloosheid blijft stijgen, de overheidsfinanciën zijn zwaar in het rood gegaan en zullen slechts geleidelijk weer in evenwicht kunnen gebracht worden. In Europa – denk maar aan Griekenland – en in de hele wereld staan landen op de rand van een nooit geziene catastrofale situatie waardoor mensen zwaar moeten inleveren. De economie herstelt wel van de ergste schokken, maar zit nog lang niet op het oude niveau. Onze samenleving kampt tegelijkertijd met gekende, maar ook met nieuwe noden: er is nood aan economisch herstel, maar ook aan meer en betere sociale bescherming, aan vernieuwing in justitie, aan verbetering van de sociale veiligheid; er is nood aan bijkomende opvangplaatsen voor asielzoekers, aan een radicale aanpak van de armoede, aan een meer rechtvaardige duurzaamheid, want ook de klimaatverandering, de stijgende grondstof- en voedselprijzen zijn uitdagingen die enorme gevolgen kunnen hebben, vooral voor de meest kwetsbare mensen."

"Het zijn koppige extremisten langs beide kanten van de taalgrens die het beleid afhouden van wat mensen nu van de politiek verwachten: een krachtig antwoord op de nog groeiende werkloosheid. Mensen verwachten zekerheid over hun inkomen, willen een sterke sociale zekerheid waarvoor zij via hun loon ook toe bijdragen. Zij verwachten dat de overheid zorgt voor een verdraagzame en veilige samenleving. De mensen verwachten dat problemen worden aangepakt in plaats van mekaar voortdurend de schuld te geven van de mislukkingen."

Het ACW zou het ACW niet zijn moesten er ook geen oplossingen aangedragen worden:

"Meer dan ooit is er nood aan een betere herverdeling van inkomens en vermogens. Een rechtvaardigheidsagenda moet nu ook een herverdelingsagenda zijn: ze moet aantonen dat iedereen naar draagkracht een bijdrage levert. Dat ook de rijken aan deze verplichting niet ontsnappen. Dat ook de grote vermogens een ernstige bijdrage leveren voor een rechtvaardige fiscaliteit."

" Met een bedrag van 1,2 miljard euro kunnen we alle zieken, werklozen enleefloners een uitkering garanderen ter hoogte van de Europees bepaalde armoedegrens."

"Een stevig sociaal beleid is niet terug te brengen tot een paar simpele ideeën of knappe slogans. Een sociaal-rechtvaardige samenleving moet stoelen op een solidaire stroming in de samenleving. Solidariteit, een hartelijke en verdraagzame samenleving komt niet zomaar uit de lucht gevallen. Aan solidariteit moet gewerkt worden. En daarom zijn verenigingen en bewegingen nodig die inzet en engagement aanbieden en bemoedigen. Daarvoor zijn mensen nodig die geloven in een betere en gelukkiger wereld voor iedereen. Zijn mensen nodig die zich daar heel concreet willen voor inzetten."

In ons eigenste Gent sprak Luc Cortebeeck. Ik moet zeggen, hij bracht een inhoudelijk zeer sterke speech. Twee opvallende passages:

"De SOS Pieten van de arbeidsmarkt hebben inmiddels al een heel koffertje vol. Wat hebben we vandaag geleerd? Ten eerste: schrap de brugpensioenen en trek de pensioenleeftijd op. Ten tweede: jaag de werklozen op, jong en oud, en zet het hakmes in hun uitkeringen. Ten derde: maak dat de werkgevers sneller en goedkoper kunnen ontslaan, want hoe meer ontslagen, hoe meer kansen op een nieuwe job. Al hullen de Pieten van de arbeidsmarkt dat wel in prachtige dekmantels. De arbeidsmarkt moet worden gemoderniseerd, zeggen ze, en er moet meer mobiliteit komen. We moeten Denemarken achterna voor zijn flexicurity. En als het even kan ook Oostenrijk met zijn rugzakje bij ontslag... Het spijt me. Denk je nu echt dat je met flexicurity, met mobiliteit, met modernisering één extra job creëert. We moeten naar een werkgelegenheidsgraad van 75 % in 2020, denkt Europa. En het staat in de sterren geschreven dat dit op de Europese Raad van juni nog gaat bekrachtigd worden ook. Prima. We zijn nog altijd voor volledige werkgelegenheid. Maar welk beleid staat daar tegenover om meer jobs te creëren? Uiteraard is toeleiding naar jobs belangrijk. En uiteraard zullen we met zijn allen gemiddeld langer moeten werken. Maar alles staat of valt met het aanbod van jobs. En niet te vergeten met de kwaliteit van de jobs. Want wat is op dat punt al gedaan? De werknemers hebben inmiddels al ruim hun deel gedaan."

"Het zijn verduiveld boeiende tijden. Maar ook verduiveld moeilijke tijden. Het is niet onze aard de armen in de lucht te steken. En te stellen dat de politici het maar zelf moeten uitzoeken, maar dan zonder onze stem. Onze lijn is er altijd een vanvoorstellen doen, van verantwoordelijkheid nemen. En het zou goed zijn dat dekiezer dat ook doet. We vragen niet dat hij of zij zijn of haar woede opbergt. Maarwe vragen wel dat hij en zij die verontwaardiging ombuigen,voor een positief project kiezen, overtuigd van de bijdrage die het kan leveren aan de oplossing van de zware problemen. Zo’n positief project was Rerum Novarum. Als antwoord toen op de woede vanuit de Grote Miserie van de 19de eeuw. Laten we hier de inspiratie uit putten voor een nieuw project, gebaseerd op de gouden driehoek van werk- sociale zekerheid- fiscaliteit, een project voor rechtvaardigheid. Voor minder gaan we niet."

Lees op DeWereldMorgen.be meer over de toespraak van Cortebeeck en Renders.


Ook de 'christen-democratische vrienden' hielden toespraken, ex-premier Leterme deed een poging om zich te profileren maar bracht een bedroevend (doch niet verrassend) verhaal over 'de competitiviteit van onze ondernemingen' en uiteraard langer werken.
Een voorproefje van wat Leterme in gedachte heeft voor dat eerste:
"Hoezeer we ook weten dat onze Duitse broer zeer ver gaat in loonmatiging, wij hebben geen andere keuze dan te volgen."

Loonmatiging en langer werken, ik weet in elk geval al op wie ik niet ga stemmen.

verkiezingsuitslagen: 'links in het defensief'

De verkiezingen zijn ondertussen achter de rug, kranten en websites vol commentaren. Hoogtijd om er de wat mij betreft interessantste uit te nemen.

Vooraan in de lijst intelligente commentaren staat het ACW. Jan Renders geeft in verschillende kranten en op de nieuwssite indymedia de visie weer van de christelijke werknemersbeweging.

De Vlaming en eigenlijk iedere mens grijpt naar zekerheden in tijden van crisis. De kiezer reageert dan zeer nuchter en wil liefst geen avonturen. Kris Peeters en Frank Vandenbroucke scoren goed. Dat zijn toch politici die gepercipieerd worden als goede beleidsmannen. De kiezers nemen het zekere voor het onzekere.

als je de stemmen van Groen! optelt bij die van sp.a en je telt er ook nog pakweg de helft van CD&V bij kan je niet zeggen dat Vlaanderen links kiest. Maar ik wil wel niet gezegd hebben dat Vlaanderen rechts is. Als je ziet hoeveel mensen zich inzetten in het verenigingsleven, hoe sterk de syndicalisatiegraad is, dan kan je Vlamingen niet rechts noemen. Maar in het stemhokje is de Vlaming nuchter en gematigd en zoekt hij de degelijkheid op.

Wie voor CD&V koos, was op zoek naar politici met kwaliteit die de zaken kunnen aanpakken. Maar CD&V en Kris Peeters hebben zich tijdens deze campagne ook nadrukkelijk uitgesproken voor een warm en solidair Vlaanderen. Denk ook aan Steven Vanackere die op Rerum Novarum beloofde dat een regering met CD&V rekening zal houden met de verzuchtingen van de vakbonden en de mutualiteiten. Dat zijn toch signalen dat CD&V de sociale kaart heeft getrokken. Ook in dossiers als de jobkorting en de commercialisering van de zorgsector heeft CD&V de – zeg maar – linkse kant gekozen. Het is dus een beetje al te makkelijk om nu te zeggen dat Vlaanderen rechts heeft gestemd. Het is toch iets genuanceerder dan dat.

Een gelijkaardige analyse maakt ook Peter Mertens, voorzitter van de PVDA:

In heel Europa zie je dat de mensen zich dan vastklampen aan politici die ze kennen, aan zogezegde vertrouwensfiguren. In een klimaat van verwarring, van niet goed weten waaraan en waaraf, schrikt men terug voor avonturen en is men op zoek naar politici die vooral beloven te behouden wat men heeft. Dat was de strategie van de CD&V, nog steeds de best ingeplante partij in Vlaanderen, en die strategie heeft gewerkt.

Thierry Jacques, voorzitter van de Mouvement Ouvrier Chrétien sluit zich hier bij aan en geeft wat bijkomende commentaar over de uitkomst in Franstalig België:

MR heeft duidelijk campagne gevoerd tegen de PS maar zij bieden volgens ons geen goed antwoord op belangrijke vragen. MR zal geen werk maken van een rechtvaardige fiscaliteit, van een sterke sociale zekerheid. De mensen beseffen dit uiteindelijk wel.

We hebben een sociale, duurzame samenleving nodig, geen verdere liberalisering van onze gemeenschap. De liberalen geven ons slechte en valse antwoorden op belangrijke.vragen. Liberalen zullen bijvoorbeeld nooit werk maken van een rechtvaardige fiscaliteit.

Ik merk met verbazing op dat Groen! er in Vlaanderen maar niet in slaagt om een sterkere partij te worden. Hoe komt dit toch? vraag ik mij dan af. Volgens mijn eigen hypothese hebben ze nog steeds te weinig voeling met het sociale middenveld, met de vakbonden. Arbeiders en mensen uit de middenklasse voelen zich niet direct aangesproken door Groen!. Ze hebben nu ook een sociaal verhaal maar ze bereiken de mensen die ze willen bereiken er niet mee.

Als ik mijn blik werp op sp.a dan stel ik vast dat ze nog steeds op zoek zijn. Hun doelpubliek, arbeiders, zijn ze voor een deel kwijt. Jammer genoeg vaak ten voordele van Vlaams Belang. Voor ons is het enige lichtpunt uit de verkiezingsuitslag in Vlaanderen dat Vlaams Belang sterk achteruit gaat.

Het voornaamste zijn uiteraard niet de verkiezingen, maar wat er op volgt. De economische crisis zal ons land voor zware uitdagingen stellen. Er zullen ongetwijfeld besparingsmaatregelen volgen (en cadeau's voor de bedrijven). De linkerzijde zal moeten klaar staan om hier het hoofd aan te bieden.

Jan Renders:
Maar de linkerzijde in Vlaanderen – en ik reken ons daar bij – zal toch eens moeten zoeken hoe we een mobiliserend verhaal kunnen brengen dat perspectief biedt aan mensen die daar naar op zoek zijn. Dat is in deze periode moeilijker dan vijftig jaar geleden. Toen was het duidelijk. Er was groei en wij vonden dat de groei eerlijk verdeeld moest worden en we wisten hoe we dat wilden doen. Nu speelt links in het defensief. Er is crisis, de begroting valt tegen, er moet bespaard worden. Links moet nu de sociale verworvenheden verdedigen: de index-aanpassing, de progressiviteit in de belastingen, sociale uitkeringen, openbare diensten. Dat is een moeilijk verhaal. Hoe verzinnen we een goed antwoord op de vragen van de mensen dat echt aanslaat? Dat is niet zo eenvoudig.

David Pestieau schrijft hierover in het linkse weekblad Solidair:
In die context kunnen de werknemers, de jongeren, de gepensioneerden en de gehandicapten rekenen op een partij die haar programma niet al op de verkiezingsavond zelf weggooit. In de hete herfst die zich aankondigt, zullen de punten van dat programma immers meer dan ooit actueel zijn: de bescherming van de jobs en niet van de winsten, de miljonairstaks, de openbare bank, het kiwimodel, de verlaging van de btw op energie,… Een partij die in het noorden en het zuiden van het land bruggen van solidariteit slaat en een sociaal verhaal met perspectief brengt. Een partij die kan rekenen op 71.687 kiezers, op heel veel sympathisanten (zoals de mensen die de campagne financieel gesteund hebben), op 3.600 leden. Al die mensen zullen de ruggengraat vormen van het verzet tegen de crisis, dat er hoe dan ook komen zal.