Prof. dr. Jan Dumolyn liet zijn, immer beluisterenswaardige, licht schijnen op 11 juli 1302.
1302 maakt deel uit van een tweede golf opstanden waarbij de volksklassen in de steden gebruik maakten van tegenstellingen binnen de elites om meer macht te verwerven in het bestuur van de steden. Er speelde immers tegelijk een typisch feodaal conflict, tussen de koning van Frankrijk en de Graaf van Vlaanderen. Die laatste weigerde zich te onderwerpen aan de koning. Vergis u niet: die graaf van Vlaanderen, Gwijde van Dampierre, sprak geen woord Nederlands.
Op dat conflict enten zich de spanningen tussen de groepen in de steden. De koning van Frankrijk zocht steun bij de handelsklasse in de steden. De volksklasse wilde eerst de graaf niet steunen, maar toen ontstond er een vreemd bondgenootschap: tussen het huis van Dampierre en Pieter De Coninck, een authentieke rebel.
Jan Dumolyn gaat ook in op de discussie rond 'identiteit'.
Het echte probleem is niet de rol van ‘het Westen’ in de geschiedenis, maar het imperialistische en kapitalistische systeem. Dat heeft in zijn meedogenloze accumulatie de mensen hier in de fabrieken gestoken en de mensen van het Zuiden op een gruwelijke manier onderworpen en tot slaaf gemaakt. En dat gebeurde op een veel grotere schaal en op een veel intensievere manier dan tot dan toe in de slavernij het geval was geweest.
Maar dat kapitalisme was natuurlijk ook hier aan het werk, met de proletarisering van de bevolking tijdens de negentiende eeuw. Dat had gevolgen voor de voorouders van negentig procent van de bevolking hier. Hun handen werden niet afgehakt. Maar ze zaten wel twaalf tot zestien uur per dag in de fabriek, en hun kinderen ook. Keuterboerkes leden honger op hun veld en emigreerden naar Amerika. Oké, dat was minder erg dan slavernij. Maar ze waren ook slachtoffer van een bepaalde economische en politieke orde.
Tegenover ideologie moet je geen andere ideologie plaatsen, maar wetenschap. Een van de beste voorbeelden daarvan: de eerste politieke tekst die we in het Nederlands terugvonden, opgesteld in 1280 in Damme, de voorhaven van Brugge, tijdens de eerste golf van opstanden. Die is een eisenbundel van het volk.
De Dammenaren stelden in het document eisen aan de lokale schepenen. Die misbruikten hun macht: ze lieten kasseien leggen op de weg waar zij woonden of staken geld van openbare werken in eigen zak. Het interessantste is dat de bevolking zich uitsprak tegen consumptiebelastingen op bier en wijn. Ze vonden die niet eerlijk, want dat was een regressieve belasting, die arme mensen meer treft dan tallia’s, taksen op vermogen. In de dertiende eeuw hadden die burgers dus al het inzicht dat btw gewone mensen zwaarder treft dan een progressieve belasting, terwijl in Terzake amper eens uitgelegd wordt wat voor verschillende soorten belastingen er zijn. In Damme, in 1280, had men al inzicht in fiscale mechanismen. Dat weet niemand. Als we over standbeelden spreken: ik zou er een maken voor die anonieme rebelse gemeentenaren van Damme.
Dat is een ander verhaal dat je brengt, een lezing van de geschiedenis van de gewone man en vrouw. History from below uit de Vlaamse middeleeuwen.
Gebeurtenissen zijn het schuim op de baren van de geschiedenis. De Guldensporenslag is een slag van ridders tegen ambachtslieden, maar wordt voortgestuwd door een puls die dieper is, de getijdenwerking van de zee.
Het universele streven naar emancipatie, naar een waardig bestaan, is de factor die altijd terugkeert in de geschiedenis. Black Lives Matter gaat niet alleen over George Floyd of ingewikkelde theorieën over wit privilege. Het gaat over een waardig leven, veilig zijn, kunnen eten, in vrijheid leven en niet vernederd worden. Er is te weinig aandacht voor de koloniale geschiedenis in het onderwijs, dat klopt. Maar er is ook veel te weinig aandacht voor de geschiedenis van de arbeidersbeweging. Wat heb jij geleerd over de negentiende-eeuwse socialisten?
We moeten komen tot een verhaal dat de “eigen” geschiedenis juister voorstelt, met de positieve en negatieve kanten, gebaseerd op de feiten.
Een serieuze aanrader. Lees het volledige artikel Op de Vlaamse feestdag herdenken we de bolsjewieken van de middeleeuwen
Geen opmerkingen:
Een reactie posten