'mijn kinderen groeien op in een heel ander land'

Çilay Özdemir, journalist van Turkse afkomst bij het Nederlandse Trouw, brengt deze week een geestig stuk vol nostalgie over haar kindertijd en vol ongerustheid over haar kinderen, die moeten opgroeien in een geheel ander land, waarin moslims een probleem zijn en waar er over vrijwel niets anders gesproken wordt. Al is het, naar mijn goesting, wat te pessimistisch geschreven, toch legt het de vinger op de wonde. Er wordt over niets serieus meer gesproken, islam is hét probleem geworden en tevens het enige gespreksonderwerp. Wat moeten allochtonen nog doen, wat moeten moslim doen? Extreem-rechts en de tsumani aan islamofoben geven de mensen het gevoel dat er werkelijk geen andere problemen zijn, en dat het hoofdprobleem niet de crisis is, over de ecologische ramp die ons boven het hoofd hangt, maar de boosaardige hordes - the enemy within. Er wordt ook zeer bewust een spanning opgebouwt, die volgens mij niet te onderschatten is, een spanning van wij tegen zij, een spanning die weinig anders kan doen dan op een gegeven moment uitbarsten. Het is te hopen dat deze extreem-rechtse demogogen en islamofoben gestopt worden voor ze nog serieuzere schade kunnen te weeg brengen.

"Nog een paar dagen en we gaan het nieuwe decennium in. Een stralende glimlach zal zich spontaan om mijn lippen vormen als ik op oudejaarsavond naar mijn twee zoontjes kijk. Ze zijn twee jaar geleden geboren en ze zijn het mooiste wat mij is overkomen.

Toen ik met mijn ouders midden jaren zeventig naar Nederland kwam, waren we Turken. We werden aangesproken op onze Turkse afkomst, mensen stelden vragen over Turkije (hebben ze daar bakstenen huizen?), en onze Turkse gastvrijheid werd hoog gewaardeerd door onze Nederlandse kennissen en buren die we thuis uitnodigden. Niemand zat zonder een baan of ziek thuis. De migranten waren toen nog jong en er was genoeg werk. Islam was toen ook geen nationale issue. Niet onder de migranten maar ook niet tussen de migranten en Nederlanders. Je was in die periode eerst Turk, dan immigrant, en daarna moslim.

Het was een tijd waarin de immigranten monter en hoopvol waren. Over Nederland klagen, deden mijn ouders niet, ze waren redelijk tevreden met dit land. Andere Turkse vrienden en kennissen eveneens. Beleefdheid was in die tijd de norm en dat voelde je. Beledigen was niet de nieuwe sport waarin je kon uitblinken.

Mijn zoontjes groeien nu op in een totaal andere Nederland. Ze zijn in de eerste, tweede en derde plaats moslim en in de vierde plaats een peuter. Islam is hét gespreksonderwerp, wordt als het nieuwe gevaar voor de wereldorde en voor de rechtsorde in Nederland gezien. Moslims zijn potentiële terroristen. Ze zijn intolerant en hangen een achterlijk geloof aan. Westerlingen hebben het licht gezien, moslims leven in donkerte. De PVV groeit met de dag vanwege haar angstkwekerij voor een tsunami van islamisering in Nederland.

Wat mij zorgen baart, is dat schofferen en beledigen blijkbaar de norm is geworden.

De afstand tussen moslims en autochtonen is groter geworden, bewijst wetenschappelijk onderzoek. Respect, fatsoen en beleefdheid worden als een zwakte gezien. Ik heb nog nooit zo vaak meegemaakt dat ik buitenshuis als een kind werd toegesproken. Nederland lijkt massaal van zins moslims te ’heropvoeden’: zo doen we dat hier niet.

Het ergste is nog wel dat het nergens ánders meer over gaat dan moslims versus Nederlanders. Immigranten en hun kinderen zijn bezorgd, weten zich geen houding te geven omdat ze in principe van Nederland houden en dit hun thuis voelen. Maar de sfeer? Wat moeten ze daarmee? Hun geloof willen ze niet afzweren, en ze herkennen zich niet in het karikaturale beeld dat moslimfundamentalisten en Geert Wilders van hun geloof presenteren. Emigreren naar het land van hun ouders is ook geen optie want wat moeten ze daar?

Kon ik maar aan mijn kinderen het positieve Nederland geven van mijn kindertijd."