een bilan van 10 jaar Bologna

Prof. Jan Blommaert heeft een zeer lezenswaardig opiniestuk gepubliceerd over 10 jaar Bologna. Zijn oordeel is vernietigend. Hieronder plak ik een aantal van de meest opvallende passages.

De Bolognaverklaring bestaat tien jaar en heeft doorheen heel Europa een complete herschikking van het universitaire landschap veroorzaakt. Minister Vandenbroucke beweert dat studentenmobiliteit het doel ervan is. Is dat wel zo? En is dat alles wat er te zeggen valt over de Bologna-operatie?

Het feestgedruis omtrent tien jaar Bolognaverklaring is verstomd, en dus is het tijd voor wat nuchtere reflectie op dit thema.

Minister Vandebroucke kwam naar aanleiding van deze tiende verjaardag zijn zeg doen over Bologna. Voor hem was het duidelijk: Bologna was een succes. Waarom? Omdat vanaf nu studenten veel makkelijker in het buitenland konden gaan studeren natuurlijk. Dat is heel goed voor hen, want, ik citeer Vandenbroucke, "daardoor leren ze die andere talen goed kennen". Voilà, het doel (of toch minstens het directe nut) van de Bologna-oefening was studentenmobiliteit, weinig meer. Is dat een succes geworden? Neen. Het is zelfs een fiasco: amper 10% van de Vlaamse studenten gaan tijdens hun opleiding in het buitenland studeren. De Bolognaverklaring heeft dus niks verbeterd qua studentenmobiliteit. Indien dat nu het echte doel van Bologna was, dan heeft het z'n doel absoluut niet bereikt. De gigantische oefening die miljoenen werkuren van het academisch personeel in Europa heeft geëist heeft geresulteerd in niets. Vanuit dat standpunt gezien is Bologna dan ook een van de meest zinloze ingrepen ooit geweest, en is het gejubel erover volkomen misplaatst.

Blommaert zou zichzelf niet zijn moest hij niet haarscherp doordringen tot de essentie van de zaak:

Door de Bologna-verklaring ligt er nu een structuur ter tafel die in wezen alle zaadjes van elitarisme inhoudt. Hoger onderwijs zal duurder (dus elitairder) worden, en universiteiten zullen steeds meer als bedrijven in een vrije markt moeten denken en opereren. Dus: niet vanuit een ideaal van samenwerking en academische solidariteit, maar vanuit een ideaal van 'cut-throat' concurrentie en egoïsme.

De vraag die gedurende tien jaar nooit gesteld is, is deze: is ons hoger onderwijs nu echt verbeterd door de Bologna-oefening? Bevat de Bologna-structuur garanties op kwaliteitsverbetering? Het antwoord daarvan verdraagt een grondige analyse. Ik heb ze voor mezelf gemaakt en het antwoord is: neen.

Lees het volledige artikel