Enkele passages:
‘Populisten als Donald Trump en Boris Johnson zijn niet het grootste gevaar. Dat situeert zich bij het wereldwijde netwerk dat achter hen schuilt, en vooral in de grote politieke evolutie waarvan ze de symptomen zijn. Alles ligt klaar. We leven in een tijd van verandering. Als we de mensenrechten, de liberale democratie en de verlichtingswaarden willen behouden, zullen we ervoor moeten strijden.’
‘De cocktail van internet en populisme gaat steeds sneller, harder en ongecontroleerder. Trump zoekt opnieuw aansluiting bij zijn extreemrechtse achterban, die sinds zijn verkiezing teleurgesteld is geraakt. Je kunt de logica perfect ontleden, maar daarmee heb je nog geen adequaat antwoord.’
‘Hij is al vijf jaar op campagne, trekt volle zalen, zijn achterban op sociale media is gigantisch. Ik denk dat hij het nipt haalt in 2020, ook al heeft hij kiezers verloren. Wat 2016 zo uitzonderlijk maakte, is dat hij rechts groepeerde, van extreemrechts over evangelische christenen tot islamofoben, de alt-right en alt-light en uiteindelijk ook de Republikeinse kiezer. Maar of hij nu wint of verliest, er is iets gecreëerd dat niet snel meer weggaat. Door zijn gestook komen we in een zeer toxisch klimaat terecht. Er moet maar één gek zijn hoofd op hol laten brengen en Ilhan Omar gaat eraan. Alexandria Ocasio-Cortez krijgt van de FBI iedere dag een waslijst met doodsbedreigingen.’
‘Trump communiceert voor zijn eigen achterban. Telkens als je reageert, wordt zijn boodschap ook verkondigd naar jouw achterban. Als politicus zou ik het zo veel mogelijk proberen te negeren. De media kunnen en mogen dat niet doen, maar staan voor een gelijkaardig dilemma: ook door desinformatie te ontkrachten, riskeer je ze verder te verspreiden dan ze op eigen kracht was geraakt. Ik zou pas reageren wanneer iets groot genoeg is.’
‘Zodra Van Langenhove door Tom Van Grieken op de kieslijst van Vlaams Belang werd gezet, wist ik dat hij het zou halen. Maar het interessantste is niet Van Langenhove of Van Grieken, wel wat achter hen schuilgaat. Het oude Vlaams Belang was parochiaal, geworteld in een rancuneuze hoek van de Vlaamse Volksbeweging. Van Grieken en Van Langenhove hebben de blik op een identitair Europa, dat is een heel ander verhaal.’
‘Sinds 1968 leven we in een periode van overgang. De wereld is instabiel en zoekt een nieuw model. Mei ’68 is de onttroning van het liberalisme als dominant systeem, zowel politiek als economisch. Sindsdien hebben we het neoliberalisme, opkomend nationalisme maar ook de antiglobalistische beweging gekend. Trump illustreert het failliet van de politieke orde die we kennen. Wat er komt, weten we niet. We zien wel al dat het centrum plat valt. Daar is niets meer. Het enige wat het centrum nog doet, is proberen te behouden wat er is. Kijk naar de Europese verkiezingen. De centrumpartijen lijden verlies, maar brengen hun posities in veiligheid. Ik vind dat in deze tijd een heilloze strategie. Je weet dat het daar niet zal stoppen. Je ziet het offensief van de identitairen overal tegelijk: in Washington, in Brussel, in Moskou. Ze winnen nog zelden, maar ze worden ook niet verslagen. Het succes van Emmanuel Macron in Frankrijk is geen eindoverwinning, hij is de voorlopige redding van het neoliberale centrum.’
‘Ook als het om rechtvaardigheid gaat, moet je je niet vergissen van vijand. Een thema dat op het rechtvaardigheidsgevoel van veel mensen inspeelt, is goedkope concurrentie door Centraal-Europese werkkrachten met inferieure arbeidsvoorwaarden en dito sociale bescherming. Het antwoord van de nationalist is: migratie aan banden leggen, soevereiniteit heroveren op de Europese Unie. Maar dat is een vals antwoord, want zonder Europese steun zullen we onze goede arbeidsvoorwaarden al zeker niet kunnen verdedigen. Je moet de sociale bescherming juist opschalen. Als ook Polen beter betaald en beschermd worden, wordt je systeem stabieler. Het alternatief is een race to the bottom. Met mensenrechten gaat het net zo. Als ze niet algemeen gelden, worden ze uitgehold.’
‘Ik betreur de opgang van antidemocratisch rechts en ik vrees dat dat voor nagenoeg iedereen een slechte zaak is. Politiek gaat over de organisatie van de samenleving. Verschuivingen in denken en beleid hebben een reële impact. Ze zullen leiden tot een samenleving die minder goed is in het voorzien van een goed leven voor elke burger. Je ziet het overal om je heen. Ik ook. De werkdruk op universiteiten wordt stilaan ondraaglijk. Professoren zijn geprivilegieerde mensen. Wat moet het dan niet zijn om kassier te zijn in een supermarkt? Het neoliberalisme heeft het vrijwel vanzelfsprekend gemaakt dat alles moet renderen, maar je kunt ook streven naar een goed leven voor iedereen. Critici noemen de verlichting soms gevoelloos. Dat is ze juist niet. Het idee is: organiseer de samenleving rationeel en maak zo het goede leven mogelijk. Dat idee is compleet van de radar. We moeten werken tot we doodvallen.’
'De wereld kan beter. Ik ben nogal pessimistisch in de analyse, maar optimistisch in de strijd.’
Lees het volledige artikel.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten