Quo Vadis Sint-Anna

Maandag mocht de sosbende voor de laatste keer het hoge woord in de gemeenteraad. Daarover later deze week, beloofd. Vandaag brengen we de open brief geschreven door Halewijn Missiaen, Directeur Regio West, agentschap Onroerend Erfgoed. De sosbende heeft de afgelopen zowat iedereen bestookt met hysterische oproepen en jammerklachten. Zodanig erg dat er dus een open brief kwam om wat rede te proberen brengen.

"Toen ik als student voor de eerste maal met mijn ouders richting de Franse Ardennen reed, bloedde mijn monumentenhart. De laatste 10 km passeerden we een monumentale gotische dorpskerk in gebruik als stelplaats voor een brandweerwagen, inrijpoort inclusief. Gaan ze hier zo om met hun monumenten?

Enkele kilometers verderop was het opnieuw prijs: een kasteel, of beter gezegd, een monumentale ruïne van wat enkel decennia eerder wellicht een prachtig kasteel was. Hoe was dat in godsnaam mogelijk?

De twee trieste voorbeelden bleven op mijn netvlies gebrand en deden mij op jeugdige leeftijd zweren dat ik mij zou verzetten tegen een gelijkaardige evolutie met onze monumenten.

De recente reacties van SOS Sint-Anna op een mogelijke herbestemming van de Sint-Annakerk door Delhaize en vooral hun appel naar de erfgoedsector dwingen mij te reageren.

Vlaanderen telt ruwweg 1800 parochiekerken, waarvan meer dan 50% (gedeeltelijk) beschermd zijn. Door de verregaande ontkerkelijking zijn velen daarvan niet meer of nauwelijks nog in gebruik. Tenzij er een katholiek reveil komt, staat onze maatschappij voor een immense uitdaging. Probeer maar eens op korte termijn voor al deze monumentale gebouwen een passende en vooral duurzame herbestemming te vinden!

Gemakshalve kijkt men dan in eerste instantie naar de overheid: ‘Stad Gent, neem je verantwoordelijkheid!’. Vervolgens bepleit men een culturele herbestemming omwille van de voormalige gemeenschapsfunctie van de kerk. Emotionele oproepen volgen en ongeloof treedt op: “Hoe kan de stad of de sector nu in godsnaam akkoord gaan met zo’n herbestemming ? Waar een wil is, is toch een weg?”

Ik hoef gelukkig de rekening van de stad niet te maken. Met de maatschappelijke uitdagingen in het verschiet, is de restauratie van de Sint-Annakerk een hele financiële onderneming. En dan heb ik het nog niet over het bijpassen van de onderhoudskost van de overige 45 parochiekerken in de stad. Beleid is keuzes maken. Dat heeft de stad gedaan door in haar kerkenbeleidsplan de beslissing te nemen de kerk af te stoten. Daarna organiseerde ze een marktbevraging, waarbij het voorstel van Delhaize er als beste uitkwam.

Vanuit mijn functie kreeg ik recent zicht op het voorgestelde concept: een kwaliteitsvolle buurtwinkel in combinatie met een restaurant, een wijnbar en een buurtparkje. Ik was onmiddellijk enthousiast. SOS Sint-Anna, kijk niet naar wat verdwijnt of aan het zicht onttrokken zal worden, maar wel naar wat we in de plaats krijgen: na een broodnodige restauratie een juweeltje van een monument. Iedereen zal dit pareltje eindelijk in al zijn glorie kunnen bewonderen. Na jarenlange leegstand krijgt het gebouw opnieuw relevantie in het Gentse stadsleven.

En neen, het is niet de overheid en neen, het is geen culturele bestemming... Maar mogen we Delhaize niet dankbaar zijn dat de groep ondanks de extreme uitdaging, de hoge kostprijs en de vele hindernissen toch het risico wil nemen om te investeren in dit prachtexemplaar? Ik ben in elk geval fan en wens hen veel succes toe bij de realisatie. Ik kijk uit naar de opening.

Van de Franse ruïne schiet ondertussen bijna niks meer over. Is dit de weg waar we naar toe willen door een herbestemming na een kerkenbeleidsplan, een uitgebreide marktbevraging en een afweging door verschillende professionals op een emotionele manier in vraag te stellen en te dreigen met jarenlange beroepsprocedures? Wie wint hierbij ? De Sint-Annakerk in elk geval niet. Quo vadis, SOS Sint-Anna?"