Misschien kijken wij al ons hele leven teveel naar “de geschiedenis” als naar de stenen tafelen. Toch is ze opgetekend en gedeeld door mensen, met vooroordelen, een half perspectief en soms een eigen agenda.
Wie de ontwikkeling van het geschiedenisonderwijs bestudeert, leert dat die al eeuwen wordt gestuurd met ideologische en politieke motieven. Eind achttiende eeuw wilde de staat “nuttige”, volgzame en moreel bewuste burgers voortbrengen, een doel dat nagestreefd werd door geschiedenisboeken te vullen met heldhaftig gedrag van patriotten. In tijden van verzuiling eisten katholieke normen een prominente plaats op in de geschiedenisles.
Waarover niet gesproken werd was een bewuste keuze.
Wiens geschiedenis tekenen we op, vertellen en bewaren we? Een bepaald, afgebakend historisch perspectief is altijd de norm geweest, werd zelden in vraag gesteld. Maar dat het altijd al zo was, maakt het niet neutraal. De geschiedenis leert niet, maar conserveert enkel wat de auteurs willen bewaren.
Het zijn de tegenstellingen die een samenleving maken tot wat ze is. Elk feit, elke gebeurtenis heeft verschillende perspectieven. De schaduwkanten van ons verleden hebben nood aan een breed perspectief. Het hele verhaal moet worden verteld. Dan pas kunnen we begrijpen; dan pas kunnen we helen. Geschiedenis niet gaat om schuld en boete, helden en beulen, schaamte of trots, maar om historisch besef en inzicht in het heden, in de hoop dat we beter kunnen doen, dat we misschien zelfs kunnen vergeven. Ik zie mannen in strak gestreken pak en met een vlijmscherpe haarlijn slogans en leuzen scanderen waar velen na driekwart eeuw nog niet van zijn hersteld. Ze overbevolken krantenpagina’s en televisieprogramma’s, moeten nooit smeken om de microfoon. Ik hoop dat de geschiedenis niet vergeet te vertellen wie de mensen waren die de tegenstellingen probeerden te overstijgen en de haat bestreden, onversterkt en ver weg van het licht van de schijnwerpers.
Lees vooral de volledige column.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten