Friedman, Keynes en Marx

Het linkse weekblad Solidair brengt deze week o.a. een korte samenvatting van gangbare verklaringen voor de economische crisis:

De liberale visie: Voor de liberalen wordt de crisis veroorzaakt door een element van buiten het systeem, van buiten de markt. Vaak is dat een verkeerde interventie van de overheid. Voor Milton Friedman, een van de aanhangers van die aanpak is het de monetaire politiek van de Centrale Bank. Ofwel geeft ze te veel geld uit en veroorzaakt ze inflatie, ofwel te weinig en verstikt zij de banken en dus de economie.

Deze opvatting overheerst in de VS en in Europa. Men wil er de liquiditeiten correct beheren. Maar dat lost het probleem niet ten gronde op.

Men denkt dat de markt zichzelf zal reguleren en geeft ze daarvoor de tijd. Maar het gebeurt niet. En ondertussen groeien de schulden, en die wil men terug betalen door bezuinigingsplannen, die op hun beurt de vraag vernietigen.

De keynesiaanse visie: Voor de keynesianen is de crisis vooral te wijten aan de financiële wereld en de excessen van het kapitalisme, maar niet aan de fundamentele werking ervan. Die aanpak zegt dat er een herstelbeleid moet zijn, met grote werken die banen scheppen, wat de gezinnen toelaat inkomsten te hebben, te consumeren, en dus de economische machine te herlanceren.

Het probleem is dat in er in de geschiedenis geen voorbeeld is van een herstel dat werkelijk is gelukt op basis van dat beleid. Men kan dus niet met zekerheid zeggen dat keynesiaanse maatregelen het herstel zullen verzekeren. Wat daarentegen wel zeker is, is dat ze de overheidsschuld zullen vergroten, wat riskeert niets op te lossen.

De marxistische visie: Voor de marxisten ligt het probleem in het systeem zelf. Het is de werking van het kapitalisme zelf die crisissen veroorzaakt, en die leidt tot dergelijke diepe crisissen. Het is de marxistische analyse die toelaat de diepe oorzaken van de crisis van overproductie te begrijpen. Indien men uit die crisissen wil geraken, is er maar een oplossing: je moet uit het systeem stappen.