Op vrijdag 8 november werd de Filippijnen getroffen door de supertyfoon Haiyan die een spoor van dood en vernieling achterliet. De eilanden Samar en Leyte werden het zwaarst getroffen. Terwijl de internationale hulpverlening ter plaatse probeert te geraken, kon de Council for Health and Development (CHD) vanaf het eerste moment hulp bieden dankzij hun basisgezondheidsprogramma HEALS. Shiela Corrales, dokter bij HEALS, woont in Tacloban, de hoofdstad van Leyte. Zij maakte deel uit van het eerste team dat de situatie kon evalueren. De balans lijkt nu al verschrikkelijk: 10.000 doden alleen al in de stad Tacloban. “We waren zo gerustgesteld en blij te horen dat onze collega's Larry en zijn vrouw Irene, waarvan we al meerdere dagen geen nieuws meer hadden, terecht zijn”, liet dokter Corrales weten.CHD kwam in actie met het platform SOS, een interventienetwerk voor rampsituaties dat de slachtoffers helpt en de bevolking voorbereidt om toekomstige rampen het hoofd te bieden. Rosalinda Tablang, directrice van CHD, legt uit dat het opmeten van de schade, de noden en de capaciteiten van de getroffen gebieden nu de eerste prioriteit is. De hulpverleningsteams die ze uitstuurden zullen er samenwerken met de lokale volksorganisaties.
Ze zullen voedselpakketten bezorgen aan families met per pakket 8 kg rijst, 5 conserven, ½ kg suiker, 500 ml olie, ½ kg groenten, ¼ kg zout, ½ kg gedroogde vis en 18 liter gezuiverd water per familie. Eén voedselpakket kost 40 euro. Er worden ook geneesmiddelen voorzien zoals antibiotica, koortswerende middelen, pijnstillers, en geneesmiddelen voor huid-, maag-, en luchtwegenaandoeningen.
De situatie in Samar en Leyte kwam uitvoerig aan bod in de media, maar gedurende verschillende dagen kreeg niemand nieuws uit de provincie Capiz op het eiland Panay. Na drie dagen kreeg de coördinatrice van de vrouwenorganisatie Gabriela eindelijk een zicht op de situatie. In vele kustgemeenschappen werden alle huizen volledig vernield. De meeste plaatsen waar Gabriela werkt, zijn verwoest door de storm. In de provincie Capiz werden 95.413 families getroffen door de tyfoon. De inwoners zijn op zoek naar voedsel, water, tijdelijke schuilplaatsen en tezelfdertijd proberen ze leden van hun familie terug te vinden en begraven ze hun overleden verwanten. Momenteel is er elektriciteit noch water. De communicatienetwerken zijn buiten gebruik.
De lokale afdelingen van Gabriela hebben reeds een netwerk van volksorganisaties samengesteld om de inwoners van de provincie zo efficiënt mogelijk te helpen. Het gaat in de eerste plaats om het leveren van essentiële levensmiddelen (water, voedsel, kledij). Daarna zullen ze werk maken van de wederopbouw van hun woningen.
Bayan is de koepel van de progressieve volksbeweging in de Filippijnen. Bayan, actief over de hele archipel, zowel lokaal, regionaal als nationaal, heeft kort na de tyfoon meteen een crisiscentrum opgericht in Cebu, een stad dichtbij de plaats van de ramp. Renato Reyes, de secretaris-generaal van Bayan, vertelt ons dat de lokale ngo's en sociale bewegingen hun activiteiten hebben voortgezet en concrete hulp bieden aan de slachtoffers. En dat ondanks de communicatieproblemen waarmee ze kampen.
Ook al werden de Filippijnse ngo's en volksorganisaties verzwakt, ze zijn nog altijd actief. Door hun werk op het terrein te steunen zal de hulp het meest doeltreffend zijn. Daarom ondersteunt G3W de oproep van haar partners CHD, Gabriela en Bayan met vraag naar financiële steun om hun werk te kunnen voortzetten: hun medische missies, eerste hulp en wederopbouw in de gebieden die door de tyfoon getroffen werden, namelijk Samar, Leyte en Capiz.
In light of what is happening today, a simple fact must be understood: The chauvinistic, racist right is an integral part of European culture and is a built-in element in European ethnic and cultural nationalism. Furthermore, it must be understood that the emergence of the chauvinistic, racist right in the 20th century was not just an incidental result of the First World War and the crises that erupted in its wake. Many people are now asking the frightening question: Are we witnessing a return to the 1930s?
In the situation currently prevailing in Europe and Israel, those who do not wage an all-out war on xenophobia and racism are, in effect, making peace with the existence of the most destructive phenomenon in modern history. Ultimately, one must ask whether the current wave of xenophobia is not in principle similar to the anti-Semitism that, in the 1930s, confronted the Jews who lived in western Europe or immigrated there. In other words, is “Islamophobia” today replacing anti-Semitism as a social ill? All of the various groups comprising the European left find this question highly disturbing. Everyone is aware that radical right-wing groups are gaining strength on the European continent – even in countries where the growth of the radical right is surprising, such as Norway, which does not have a high rate of unemployment or poverty and which has a superb welfare system. Many people today are reluctantly admitting that the source of the problem is to be found deep inside European culture and the European concept of organic nationalism.
When comparing Europe and Israel in 2013, it is hard to avoid the conclusion that among Western states, the country where the radical right is the most powerful (and is even in power), and where the left is the weakest, is Israel. Here as well, the source of the problem is to be found in the country’s culture, in the concept of the nation as a tribe and in the problematic definition of Jewish identity. It is even harder to avoid the conclusion that the Israeli right – from the Likud and Yisrael Beiteinu to Habayit Hayehudi – is very far to the right of Marine Le Pen’s National Front. Compared to most of the cabinet ministers and Knesset members, Le Pen looks like a dangerous leftist.
Israel is today at the extreme rightist end of the political spectrum, and its rightist groups are among the worst and most dangerous of those currently operating in democratic societies, with the exception of neo-Nazi groups. Israel is gradually being distanced from the family of the world’s enlightened nations – by laws being proposed in the Knesset that are founded on openly declared ethnic and national discrimination, and by the oppressive regime in the West Bank.
As in Europe, the key to Israel’s continued survival as an enlightened country is in the hands of the so-called moderate right and in the hands of those who wallow in the mud that is called the political center, such as the leader of the Yesh Atid party, Finance Minister Yair Lapid, and his followers. In a time of crisis, who will they side with and where will Israel’s Labor Party turn to? Will it turn to the hardline nationalists who each day are causing Israeli society to deteriorate, or to the left, which sticks by its principles and fights for them?
It’s just an accident that we happen to be on earth, enjoying our silly little moments, distracting ourselves as often as possible so we don’t have to really face up to the fact that, you know, we’re just temporary people with a very short time in a universe that will eventually be completely gone. And everything that you value, whether it’s Shakespeare, Beethoven, da Vinci, or whatever, will be gone. The earth will be gone. The sun will be gone. There’ll be nothing. The best you can do to get through life is distraction. Love works as a distraction. And work works as a distraction. You can distract yourself a billion different ways. But the key is to distract yourself.
 |
| een prachtige tekening door Wendy Morris van een beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes in de Gentse Sint-Pieterskerk. Onze-Lieve-Vrouw traditiegetrouw weergegeven mét hoofddoek, volgens sommigen zo vreemd aan 'onze' cultuur. |
February 23 marks the 145th anniversary of the birth of William Edward Burghardt Du Bois in Great Barrington, Massachusetts in 1868. This area did not have many African Americans and it was only after Du Bois graduated from high school and enrolled at the Historically Black College of Fisk University in Nashville, Tennessee in 1885 did he have extensive interaction within the context of an African American culture.
Du Bois excelled in his studies when he eventually attained degrees from Fisk, Harvard, the University of Berlin and a Ph.D from Harvard in 1896, reputed to be the first African American to attain such a degree in history from this institution. His dissertation dealt with the suppression of the Atlantic Slave Trade from the 17th to the 19th century.
His first teaching appointment was at the Historically Black College at Wilberforce in Ohio. He would later conduct one of the first sociological studies of African Americans in urban life known as The Philadelphia Negro released in 1899.
Du Bois was an activist and a scholar. In 1900 he traveled to London, England as one of the thirty participants in the Pan-African Conference convened by Henry Sylvester Williams, a Trinidadian barrister who was concerned about the need for an international struggle to fight colonialism and imperialism. Du Bois served as the secretary for the Conference and drafted its resolutions.
During the first decade of the 20th century, Du Bois taught at Atlanta University where he held annual conferences to encourage research among African American students and scholars on the conditions prevailing among the formally enslaved population in the United States. However, by the conclusion of the decade he would be essentially forced out of the segregated higher educational system due to his criticism of the limitations placed on the role of African American scholars in the South.
In 1905, the Niagara Movement was convened which was the forerunner of the National Association for the Advancement of Colored People (NAACP) formed in 1909. Du Bois founded the Crisis magazine, the publication of the organization, and served as its editor between 1910 and 1934.
In 1934, Du Bois would be forced out of the NAACP for the first time, when during the Great Depression, he advocated the formation of cooperatives and other self-help programs which the leadership considered Black nationalist-oriented. He returned to Atlanta University in 1934 where he published his seminal study entitled Black Reconstruction in America.
Black Reconstruction was a serious Marxist analysis of the civil war and the efforts to construct a non-racial democracy in the U.S. Later Du Bois would serve in the leadership of the Council on African Affairs, along with Paul Robeson and Dr. William Alphaeus Hunton, Jr., a solidarity and educational advocacy organization that pioneered in the struggle against colonialism during World War II and the early Cold War period.
In 1944, Du Bois was retired from Atlanta University and invited back to the NAACP to work on international issues including the formation of the United Nations and the rising anti-colonial struggle. Initially the NAACP praised his efforts and provided him with a prominent position within the organization’s international department.
Due to his further move leftward, Du Bois would be once again forced out of the NAACP in 1948. During that year he openly supported the Wallace presidential campaign which had the involvement of communists and other progressive forces.
Partnership With Shirley Graham and Movement to the Left
After the death of Du Bois’ first wife, Nina Gomer, whom he met as a student at Fisk University, he would become close politically and personally with Shirley Graham, a playwright, biographer, journalist and organizer, who was nearly thirty years his junior. Graham was a member of both the NAACP and the Communist Party and would facilitate W.E.B.’s more formal entry into left circles in the U.S. and internationally.
Graham Du Bois was born in Indianapolis, Indiana on November 11, 1896. She was the daughter of an African Methodist Episcopal Church pastor and had great exposure to Black religious circles.
During this period the Cold War would take hold of U.S. politics with its rabid anti-communism and racism. In 1951, W.E.B. Du Bois was indicted by the federal government for allegedly being an agent of a foreign belief system simply because he advocated peace between the U.S. and the socialist countries of the Soviet Union, China and North Korea.
Although the charges were later dropped after a bogus trial, the Du Bois’ passports were confiscated and their capacity to make a living under such political conditions remained precarious until 1958 when travel documents were returned. These same actions were carried out against other leftists of the period including Paul Robeson, Claudia Jones, William L. Patterson and William Alphaeus Hunton, Jr.
The Du Bois’ would travel to the Soviet Union, China and Western Europe between 1958-1960. In 1960 they settled in the West African state of Ghana at the invitation of the-then President Kwame Nkrumah, where they were granted citizenship and prominent roles within the government.
W.E.B. was appointed as director of the Africana Encyclopedia, a project aimed at reconstructing the history of the peoples of the continent. Shirley lectured and wrote extensively for the Ghana Government and was later appointed in 1964 as the first director of Ghana National Television.
W.E.B. Du Bois died on August 28, 1963 at the age of 95. Shirley would remain in Ghana until the February 24, 1966 Central Intelligence Agency (CIA) supported coup against the Nkrumah government. She would then live between Egypt under President Gamal Abdel Nasser and the People’s Republic of China led by Chairman Mao Tse-tung.
Shirley Graham Du Bois had barred from re-entering the U.S. after being granted citizenship in Ghana in 1960. A national campaign would reverse this decision by Washington in the 1970s when she toured the U.S. and spoke out extensively in support of the Black Panther Party then under severe persecution by the state as well as in defense of the national liberation movements and revolutionary governments in Africa.
She would make her transition in Beijing, China on March 27, 1977 at the age of 80. Her son, David Graham Du Bois would work as an editor of the Black Panther newspaper during the 1970s.
David Graham Du Bois passed away on January 28, 2005 in Northhampton, Massachusetts at 79. He had worked for years as a journalist and professor at the University of Massachusetts at Amherst.
The Du Bois’ made tremendous contributions to the movements for Civil Rights, Pan-Africanism and Socialism. Their works are still valuable for younger generations of activists and scholars.
| Wat zeggen de werkgevers hierop? De oplossing van de werkgevers voor ‘hun crisis’ luidt:
Werknemers verdienen rechtvaardigheid! De LBC-NVK, CNE en BBTK-SETCa willen:
 |
bron: SP.nl
Meer gemeenschapszin en georganiseerde solidariteit. Culturele verheffing en bestaanszekerheid. In het onderzoek 'Van waarde - Sociaal-democratie voor de 21ste eeuw' presenteert de Wiardi Beckman Stichting een klassiek sociaaldemocratisch programma. Het wetenschappelijk bureau van de PvdA kiest voor een linkse koers en neemt afscheid van de neoliberale politiek van meer markt en eigen verantwoordelijkheid.
Maar er is ook nog een andere PvdA, die eind vorig jaar een regeerakkoord sloot met de VVD. Daarin wordt de georganiseerde solidariteit verder afgebroken en worden mensen meer op zichzelf teruggeworpen. De linkse PvdA praat, maar de rechtse PvdA regeert.
De nieuwe oproep voor een meer linkse koers deed mij denken aan precies een jaar geleden. 'We moeten linksom uit de crisis komen', zeiden partijvoorzitter Hans Spekman en toenmalig partijleider Job Cohen in februari 2012. Ook toen moest het roer om: de crisis had bewezen dat de oude politiek, waarin het toezicht op de markten was afgeschaft en publieke voorzieningen uit handen waren gegeven, had gefaald.
In aanloop naar de verkiezingen van september schreef de PvdA een links programma en werd ook een linkse campagne gevoerd. Voor de verkiezingen riep Diederik Samsom samen met mij: 'de zorg is geen markt'. Maar na de verkiezingen stond hij toe dat in de zorg nog meer marktwerking wordt ingevoerd, het recht op zorg (AWBZ) wordt afgeschaft en de thuiszorg wordt afgebroken. Vóór september streed ik samen met de nieuwe PvdA-leider voor het behoud van de sociale werkplaatsen. Nu breekt een PvdA-staatssecretaris op termijn de WSW-bedrijven helemaal af.
Bouw
Voor de verkiezingen steunde de PvdA ons plan om miljarden te investeren in de bouw. Nu staat de PvdA toe dat miljarden worden weggehaald bij de woningcorporaties. Voor de verkiezingen zei de PvdA dat burgers niet meer zouden moeten bloeden voor het
falen van de financiële sector. Nu schuift een PvdA-minister het opkopen van SNS Reaal opnieuw af op de belastingbetaler. En dan heb ik het nog niet eens over de toegang tot het recht, dat wordt uitgehold, het afschaffen van een collectieve voorziening als de studiefinanciering of het verminderen van onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek.
Kort nadat in 1994 de SP voor het eerst in de Tweede Kamer kwam, sloeg bij de PvdA de ideologische onzekerheid toe. In december 1995 - tijdens de Joop den Uyl lezing - nam Wim Kok afscheid van de ideologische veren. Dat betekende volgens de toenmalige PvdA-leider een 'definitieve verbreking met de ideologische banden met andere nazaten van de socialistische beweging'.
Dolend bestaan
Sindsdien leidt de PvdA een dolend bestaan. Telkens als de PvdA regeert, voert zij een rechts beleid. Tijdens de Paarse kabinetten van premier Kok (1994-2002) werden onder meer de woningcorporaties, het openbaar vervoer en de energievoorziening geliberaliseerd en werd de zorg voor zieken, arbeidsongeschikten en werklozen steeds meer overgelaten aan de markt. Terecht zei VVD-leider Frits Bolkestein destijds: 'Zij de premier, wij het beleid'.
Na het mislukken van Paars gingen in de PvdA stemmen op voor een meer linkse koers. Partijdenker Paul Kalma, die Kok nog had geïnspireerd om het socialisme voor altijd af te zweren ('Socialisme op sterk water', 1988), pleitte nu voor een terugkeer naar de klassieke sociaaldemocratie ('Links, rechts en de vooruitgang', 2004). Maar deze roep om terugkeer naar de eigen waarden sloeg slechts aan bij een deel van de partij.
De traditionele bestuurders in de PvdA bleven vasthouden aan hun neoliberale opvattingen. In 'Dit land kan zoveel beter' (2006) sprak toenmalig partijleider Wouter Bos vooral in neoliberale termen over 'eigen verantwoordelijkheid' en 'welbegrepen eigenbelang'. In Balkenende III (2007-2010) werden door de PvdA de afbraak van de sociale zekerheid en de vermarkting van de zorg dan ook met volle kracht voortgezet.
Wantrouwen
Als politici telkens het ene zeggen, maar het andere doen, voedt dit het wantrouwen van mensen in de politiek. Een partij kan links zijn, of een partij kan rechts zijn, maar niet allebei tegelijk. Een partij kan niet nieuwe waarden formuleren, zonder dat dit gevolgen heeft voor het beleid. Als de PvdA rechts wil regeren, kan ze zich niet blijven verschuilen achter linkse praatjes. Als de PvdA een linkse koers wil, zal dit ook gevolgen moeten hebben voor het beleid.
Roepen om meer gemeenschapszin, maar hard bezuinigen op de zorg. Pleiten voor georganiseerde solidariteit, maar de studiebeurs afschaffen. Mensen willen verheffen, maar hard bezuinigen op kunst en cultuur. Pleiten voor bestaanszekerheid, maar de werkloosheid laten oplopen. Het kan niet allebei tegelijk.
Rutte II is een minderheidskabinet, omdat het geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer. Dat betekent dat de regering zal moeten onderhandelen met de oppositie. Als Diederik Samsom de sociaaldemocratische waarden van de PvdA nu wel serieus neemt en de koers daadwerkelijk naar links wil bijstellen, staat bij mij de deur altijd open.
De regering verbiedt voor de volgende twee jaar elke loonsverhoging boven de indexering en eventuele baremieke verhogingen. Ook de jaren nadien wil ze de 'loonkostenhandicap' tegenover de buurlanden verder verkleinen. Lees: de lonen zullen nog meer moeten zakken.
De crisis afwentelen op de werknemers is volgens ons niet de juiste oplossing.
De winsten
De uitgekeerde winst is de voorbije tien jaar spectaculair gestegen van 9 miljard in 2000 tot 30,6 miljard in 2011. Waarom komt niemand op het idee om die winst te gebruiken om meer 'zuurstof' aan de economie te geven in plaats van steeds weer te besparen op de kap van de werkemers. Dat zou niet enkel voor de werknemers een goede zaak zijn, maar ook voor de heropleving van de economie. Meer koopkracht bij de werkende bevolking leidt tot meer consumptie en dat wakkert de economie aan.
De mythe van de loonhandicap
De 'loonhandicap'. Nog zo'n mythe. Is die 'loonhandicap' echt zo'n groot probleem? In Frankrijk en Nederland schermen de werkgevers met dezelfde argumenten. Wie heeft dan gelijk? Jaarlijks krijgen de bedrijven in ons land 10 miljard euro lastenverlaging en 5 miljard dankzij de notionele intrestaftrek. Als je dat cadeau mee verrekent, krimpt die zgn. 'handicap' tot nauwelijks 1%. En vergeet niet, de loonkost is maar een klein stuk van de totale productiekost. Gemiddeld gaat het over 12%, in de automobielsector zelfs maar over 6%.
In oktober bestond de SP veertig jaar. Maar onze manier van politiek bedrijven staat in een veel langere traditie, die teruggaat tot Domela Nieuwenhuis.
In 1890 ging de jonge advocaat Pieter Jelles Troelstra op bezoek bij Ferdinand Domela Nieuwenhuis, toen de leider van het socialisme in Nederland. Dat was in het redactielokaal van Recht voor Allen, het blad dat Domela Nieuwenhuis had opgericht. Troelstra wilde graag mederedacteur worden. Daarvoor vroeg hij een flink loon, een premie voor een levensverzekering en een vergoeding om zijn schulden af te lossen. Domela moet deze jonge advocaat wat meewarig hebben aangekeken. Het blad had geen geld, evenmin als hijzelf. Domela was in 1888 als eerste socialist in de Tweede Kamer gekozen, maar droeg zijn vergoedingen af aan zijn partij. Hij wees Troelstra dan ook vriendelijk de deur.
Domela Nieuwenhuis had in 1882 de Sociaal-Democratisch Bond opgericht (SDB). Deze partij nam deel aan verkiezingen, maar wilde daarnaast veel meer zijn. Een socialistische partij moest volgens Domela ook een gevoel van solidariteit creëren en mensen tot een gemeenschap maken. Materieel, door ondersteuning bij ziekte en werkloosheid. Maar ook geestelijk, door scholing en culturele ontwikkeling. De partij was een gezelligheidsvereniging, misschien zelfs een soort familie. Het doel was zelfemancipatie, arbeiders moesten zichzelf ontwikkelen, zodat zij niet meer afhankelijk zouden zijn van hun baas, of van kerkelijke armoedezorg. De strijd voor maatschappelijke verandering was voor Domela ook een strijd voor zelfverandering.
Troelstra werd in 1894 leider van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP), de voorganger van de PvdA. Deze partij splitste zich af van de oudere socialisten omdat zij zich meer wilde richten op de geschoolde arbeiders en op het parlementaire werk. In de volksmond werd deze partij al snel de ‘Studenten, Dominees en Advocatenpartij’ genoemd. In een recent verschenen biografie, Domela Nieuwenhuis. Een romantische revolutionair (2012), noemt Jan Willem Stutje dit een verschil tussen socialisme-van-onderop en socialisme-van-bovenaf. Het socialisme van Domela ‘kent een fundamenteel wantrouwen tegenover staat en autoriteit en tracht daarom zijn doelen zo veel mogelijk op eigen kracht te bereiken’. De sociaaldemocratie van Troelstra ‘mobiliseert de achterban om invloed in en op wetgevende en andere bestuursorganen te verwerven’.
Rode predikant
Domela Nieuwenhuis is in verschillende opzichten een tragische figuur. Zijn moeder stierf toen hij nog een kind was. Zelf verloor hij drie echtgenotes in het kraambed. Hij kreeg in totaal acht kinderen, sommige van hen stierven heel jong. Tragisch is ook het verlies van zijn geloof. Domela was een predikant die geloofde in het morele voorbeeld van Christus en zich in de kerk inzette voor bestrijding van armoede en onrechtvaardigheid. Na de dood van zijn tweede vrouw in 1877 nam hij afscheid van de kerk - en daarmee ook van een goede maatschappelijke positie. In het socialisme vond hij meer terug van de leer van Christus. Hij zette zich in voor algemeen kiesrecht, omdat hij geloofde dat de belangen van gewone mensen op die manier een plek konden krijgen in de politiek.
Domela werd een rode predikant. Zijn socialisme predikte klassenstrijd, maar met als doel alle mensen te verenigen in één gemeenschap. Hij predikte ook opstand, maar vooral om te verzekeren dat iedereen er bij zou horen. Ook in zijn verschijning was hij een moderne Jezus. Niet alleen door zijn uiterlijk, door zijn lange dunne gestalte en zijn lange grijze baard. Maar ook door zijn optreden: ‘Domela dankte zijn populariteit vooral aan de kunst om een emotionele brug naar zijn toehoorders te slaan. Hij vroeg om een bekering tot een andere (socialistische) vorm van samenleven en hij beloofde verlossing. Hij sprak erover in een vertrouwd religieus register. Mensen zonder politieke of ideologische traditie vertonden die rituele moedertaal het beste. Zij drukte het diepste het verlangen uit naar harmonie en eenheid’, aldus Stutje.
Op deze manier slaagde Domela erin gewone mensen te winnen voor zijn idealen. Niet alleen de geschoolde arbeiders, maar ook de armen en werklozen. Niet alleen de fabrieksarbeiders in Amsterdam, maar ook de veenarbeiders in Friesland, die hem trots ‘Us ferlosser’ noemden. De Friezen kozen Domela in 1888 als eerste socialist in de Tweede Kamer, nadat hij een jaar lang had vastgezeten wegens majesteitsschennis (Domela had zich afgevraagd waarom het volk zoveel sympathie koesterde voor een koning die zo weinig werk maakt van zijn baantje). In het parlement voelde Domela zich echter niet thuis. Als eenling kon hij hier ook weinig uitrichten. Veel liever was hij aanwezig bij stakingen en demonstraties, of richtte hij fondsen op voor zieken en werklozen.
Rode heer
Stutje wijst in zijn boek op de unieke positie van links in Nederland. In de meeste Europese landen zijn linkse partijen ontstaan als afsplitsing van de sociaaldemocraten. In Nederland is dat andersom: hier ontstond vanaf het midden van de negentiende eeuw een traditie van radicaal links, waarvan de sociaaldemocraten zich aan het eind van de eeuw hebben afgesplitst. De sociaaldemocraten in de politieke partijen (SDAP en de PvdA) en in de vakbonden (NVV en FNV) hebben daarna afstand gehouden van de oorspronkelijke beweging, die ze afdeed als ‘achterlijk’ en niet waard om mee samen te werken. Hierdoor ontstonden ook twee socialistische culturen, een tegencultuur van ‘de daad en de straat’ tegenover een cultuur van de ‘Herenpartij’.
Deze verschillen in cultuur kwamen ook voort uit andere opvattingen over politiek. Domela riep mensen op tot strijd, maar niet voor zijn eigen doeleinden. Emancipatie betekende volgens hem dat mensen zelf hun lot in eigen hand moesten nemen. ‘Zijn charisme bestond erin de arbeidersklasse haar eigen doeleinden te doen formuleren; hij wilde haar geen “vreemde doeleinden” opdringen,’ aldus Stutje. Sociaaldemocratische bestuurders wilden de mensen vooral leiden. Stutje: ‘Het socialisme werd die mens uit handen genomen en verloor daarmee zijn betekenis van zelfbevrijding. Ervoor in de plaats trad de professionele activiteit van politici à la Troelstra.’ Praktische strijd werd ingeruild voor abstracte sympathie.
De tweedeling die eind negentiende eeuw in de sociale beweging ontstond is tot op de dag van vandaag blijven bestaan, in het parlement en in de vakbeweging. Links van de sociaaldemocratie bleven politieke partijen actief, die door de PvdA fel werden bestreden. In de vakbonden bleven linkse arbeiderscollectieven ontstaan, die niet minder hard werden bekritiseerd door de sociaaldemocratische top. De biografie van Domela Nieuwenhuis verklaart misschien de felheid van die reacties en laat zien waarom het zo moeilijk is om met sociaaldemocraten samen te werken. Daarbij gaat het niet alleen om verschillen in politiek inzicht, maar om een andere manier van politiek bedrijven. Het gaat ook om een andere kijk op de mens, een verschil tussen emancipatie en paternalisme.
De verschillen tussen toen en nu zijn groot, maar toch is de SP schatplichtig aan de eerste socialisten. Dat blijkt uit heel praktische zaken, zoals de afdrachtregeling, die door Domela Nieuwenhuis in het leven werd geroepen. En dat blijkt uit heel principiële zaken, zoals de massalijn, de opvatting dat wij niet politiek bedrijven vóór de mensen, maar mét de mensen. En dat blijk hopelijk ook uit onze manier van optreden, dat we niet alleen het hoofd, maar ook het hart van de mensen kunnen winnen. Ons socialisme is vrij uniek, zowel in Nederland als in de rest van Europa. Maar het staat ook in een lange socialistische traditie. De nieuwe biografie van Domela Nieuwenhuis laat zien dat Us Domela ook een beetje van onze SP is.
“Het zijn harde tijden”, hoor je vaak. Maar de toestand is lang niet even hard voor iedereen. De vakbond ziet dat de tijden vooral moeilijk zijn voor diegenen die het hard te verduren krijgen omdat de verdeling van de welvaart en het geluk niet wordt bijgestuurd.
Maar het verhaal van de ‘harde tijden’ wordt misbruikt als alibi om zogezegd iedereen zijn of haar steentje te laten bijdragen. De steentjes of stenen die door iedereen worden bijgedragen verschillen wel aanzienlijk in gewicht én volume. En het is zeker niet zo dat de zwaarste stenen worden bijgedragen door wie dat het beste zou kunnen, écht niet. Dat was in het recentere en verdere verleden niet zo. En dat zal bij de uitvoering van de regeringsbeslissingen weer niet anders zijn.De bankencrisis en de economische crisis die daarop volgde ontketende een tsunami van besparingsmaatregelen. Nationale regeringen trachten elkaar de loef af te steken en zo stoer mogelijk uit de hoek te komen. Allemaal willen ze een goed Europees rapport of een bemoedigende schouderklop van mevrouw Lagarde van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) of een fraaie aanmoediging van de OESO. Besparen is in die kringen het toverwoord en minder werknemersrechten het onuitgesproken, maar erg tastbare en pijnlijke doel. Dat alles wordt steevast verpakt in die vermaledijde redenering dat we ‘even wat minder’ moeten doen om daarna ‘flink veel meer’ te krijgen. Het verhaal van ‘het einde van de tunnel’ dat we ondertussen spuugzat zijn. Omdat het gaat over leugens die oneerlijkheid en onrechtvaardigheid moeten verdoezelen.
La capitulation de l’armée de von Paulus à Stalingrad, le 2 février 1943, marqua, pour l’opinion publique mondiale, un tournant militaire décisif, mais qui ne fut pas le premier. Cette victoire trouve son origine dans les préparatifs de l’URSS à la guerre allemande jugée inévitable : le dernier attaché militaire français en URSS, Palasse les estima à leur juste valeur. Contre son ministère (de la Guerre), acharné à faire barrage aux alliances franco-soviétique et tripartite (Moscou, Paris, Londres) qui eussent contraint le Reich à une guerre sur deux fronts, cet observateur de l’économie de guerre soviétique, de l’armée rouge et de l’état d’esprit de la population affirma dès 1938 que l’URSS, dotée d’« une confiance inébranlable dans sa force défensive », infligerait une sévère défaite à tout agresseur. Les revers japonais dans les affrontements à la frontière URSS-Chine-Corée en 1938-1939 (où Joukov se fit déjà remarquer) confirmèrent Palasse dans son avis : ils expliquent que Tokyo ait prudemment signé à Moscou le 13 avril 1941 le « pacte de neutralité » qui épargna à l’URSS la guerre sur deux fronts.Après l’attaque allemande du 22 juin 1941, le premier tournant militaire de la guerre fut la mort immédiate du Blitzkrieg. Le général Paul Doyen, délégué de Vichy à la commission d’armistice, l’annonça ainsi à Pétain le 16 juillet 1941 : « Si le IIIème Reich remporte en Russie des succès stratégiques certains, le tour pris par les opérations ne répond pas néanmoins à l’idée que s’étaient faite ses dirigeants. Ceux-ci n’avaient pas prévu une résistance aussi farouche du soldat russe, un fanatisme aussi passionné de la population, une guérilla aussi épuisante sur les arrières, des pertes aussi sérieuses, un vide aussi complet devant l’envahisseur, des difficultés aussi considérables de ravitaillement et de communications. Sans souci de sa nourriture de demain, le Russe incendie au lance-flamme ses récoltes, fait sauter ses villages, détruit son matériel roulant, sabote ses exploitations ». Ce général vichyste jugea la guerre allemande si gravement compromise qu’il prôna ce jour-là transition de la France du tuteur allemand (jugé encore nécessaire) au tuteur américain, puisque, écrivit-il, « quoi qu’il arrive, le monde devra, dans les prochaines décades, se soumettre à la volonté des États-Unis. » Le Vatican, meilleure agence de renseignement du monde, s’alarma début septembre 1941 des difficultés « des Allemands » et d’une issue « telle que Staline serait appelé à organiser la paix de concert avec Churchill et Roosevelt ».Le second tournant militaire de la guerre fut l’arrêt de la Wehrmacht devant Moscou, en novembre-décembre 1941, qui consacra la capacité politique et militaire de l’URSS, symbolisée par Staline et Joukov. Les États-Unis n’étaient pas encore officiellement entrés en guerre. Le Reich mena contre l’URSS une guerre d’extermination, inexpiable jusqu’à sa retraite générale à l’Est, mais l’armée rouge se montra capable de faire échouer les offensives de la Wehrmacht, en particulier celle de l’été 1942 qui prétendait gagner le pétrole (caucasien). Les historiens militaires sérieux, anglo-américains notamment, jamais traduits et donc ignorés en France, travaillent plus que jamais aujourd’hui sur ce qui a conduit à la victoire soviétique, au terme de l’affrontement commencé en juillet 1942, entre « deux armées de plus d’un million d’hommes ». Contre la Wehrmacht, l’Armée rouge gagna cette « bataille acharnée », suivie au jour le jour par les peuples de l’Europe occupée et du monde, qui « dépassa en violence toutes celles de la Première Guerre mondiale, pour chaque maison, chaque château d’eau, chaque cave, chaque morceau de ruine ». Cette victoire qui, a écrit l’historien britannique John Erickson, « mit l’URSS sur la voie de la puissance mondiale », comme celle « de Poltava en 1709 [contre la Suède] avait transformé la Russie en puissance européenne ».La victoire soviétique de Stalingrad, troisième tournant militaire soviétique, fut comprise par les populations comme le tournant de la guerre, si flagrant que la propagande nazie ne parvint plus à le dissimuler. L’événement posa surtout directement la question de l’après-guerre, préparé par les États-Unis enrichis par le conflit, contre l’URSS dont les pertes furent considérables jusqu’au 8 mai 1945. La statistique générale des morts de la Deuxième Guerre mondiale témoigne de sa contribution à l’effort militaire général et de la part qu’elle représenta dans les souffrances de cette guerre d’attrition : de 26 à 28 millions de morts soviétiques (les chiffres ne cessent d’être réévalués) sur environ 50, dont plus de la moitié de civils. Il y eut moins de 300 000 morts américains, tous militaires, sur les fronts japonais et européen. Ce n’est pas faire injure à l’histoire que de noter que les États-Unis, riches et puissants, maîtres des lendemains de guerre, ne purent vaincre l’Allemagne et gagner la paix que parce que l’URSS avait infligé une défaite écrasante à la Wehrmacht. Ce n’est pas « le général Hiver » qui l’avait vaincue, lui qui n’avait pas empêché la Reichswehr de rester en 1917-1918 victorieuse à l’Est.La France a confirmé la russophobie, obsessionnelle depuis 1917, qui lui a valu, entre autres, la Débâcle de mai-juin 1940, en omettant d’honorer la Russie lors du 60e anniversaire du débarquement en Normandie du 6 juin 1944. Le thème du sauvetage américain de « l’Europe » s’est imposé au fil des années de célébration dudit débarquement. Les plus vieux d’entre nous savent, même quand ils ne sont pas historiens, que Stalingrad a donné aux peuples l’espoir de sortir de la barbarie hitlérienne. À compter de cette victoire, « l’espoir changea de camp, le combat changea d’âme. » Ce n’est qu’en raison d’un matraquage idéologique obsédant que les jeunes générations l’ignorent.
/>